1. Những vụ việc nổi cộm
Trong hoạt động đấu giá tài sản, luôn có nhiều vấn đề đòi hỏi tổ chức đấu giá phải giải quyết, mỗi một hợp đồng, dựa trên tính chất của tài sản, đặc thù của tài sản đi đôi với đó sẽ là những vấn đề đi theo, ví dụ: nếu phát hiện hồ sơ pháp lý của tài sản bị thiếu, bị sai quy định, giá khởi điểm bị tính nhầm, tên mặt bằng bị sai, các văn bản pháp lý bị lệch nhau về nội dung của tài sản… thì tổ chức đấu giá phải chỉ rõ cho bên có tài sản; trong quá trình thực hiện quy trình đấu giá từ khâu tiếp nhận hồ sơ, ban hành hồ sơ cung cấp cho khách hàng cho đến tổ chức cuộc đấu giá và các công việc sau cuộc đấu giá luôn có những công việc đi kèm mà cần tổ chức đấu giá phải nhận định và có phương án giải quyết thấu đáo theo quy định. Có những vấn đề tiềm ẩn phát sinh, đòi hỏi tổ chức đấu giá và nhất là Đấu giá viên luôn sẵn sàng tâm lý đón nhận và thực hiện để công ty được hoạt động thông suốt và chuẩn chỉnh. Trong quá trình giải quyết xoay quanh vấn đề đấu giá tài sản là QSDĐ để nhà nước giao đất, có thu tiền sử dụng đất, nổi cộm nhất là 03 việc, như sau:
– Thứ nhất: Việc đấu giá theo hình thức bỏ phiếu gián tiếp đối với bà con địa phương nông thôn, còn gặp nhiều khó khăn và bất cập. Cụ thể tại mặt bằng xã Hà Hải huyện Hà Trung – là địa phương thuần nông, vị trí đất nằm trong vùng nông thông, chủ yếu là bà con làm nông nghiệp, ít tham gia đấu giá, việc đấu giá gián tiếp, viết phiếu trả giá trước, khiến bà con gặp nhiều khó khăn vì những năm trước đó địa phương toàn đấu giá theo hình thức trực tiếp tại cuộc đấu giá, đến thời điểm hiện tại huyện Hà Trung – đơn vị có tài sản đã thay đổi hình thức từ trực tiếp sang gián tiếp, bà con cũng không tin tưởng vào tính bảo mật của hình thức này khiến cho địa phương còn rất lúng túng trong khâu đón nhận cách thức mới này.
Thứ 5, ngày 11 tháng 11 năm 2021, Công ty Đấu giá hợp danh HLC đã cử Đấu giá viên Hoàng Nam Cường về xã tiếp xúc với bà con địa phương là khách hàng muốn tham gia đấu giá và các cán bộ của xã Hà Hải – nơi có tài sản đấu giá để giải thích cặn kẽ về hình thức đấu giá gián tiếp. Tôi đã được chứng kiến đấu giá viên Hoàng Nam Cường, bằng kỹ năng nghiệp vụ dày dặn kinh nghiệm, với tác phong làm việc chuyên nghiệp, trình bày dễ hiểu, thái độ làm việc thân thiện, hòa nhã, đã giải đáp toàn bộ các khó khăn vướng mắc của khách hàng về: cách thức viết phiếu như thế nào cho hợp lệ, tự niêm phong bảo mật phiếu trả giá như thế nào cho đảm bảo an toàn đúng quy định, rồi việc nộp hồ sơ, nộp tiền đặt trước như thế nào để đảm bảo đúng quy trình, các cán bộ của xã Hà Hải và khách hàng đã hỏi rất nhiều ý kiến xoay quanh sự bất cập của việc trả giá gián tiếp này, nhưng đều được đấu giá viên trả lời thỏa đáng và giải thích cặn kẽ, chi tiết từ việc viện dẫn quy định tại Điều 43 Luật đấu giá tài sản năm 2016, các quy định của hồ sơ pháp lý của tài sản, đến việc dẫn chứng cụ thể các đơn vị đã thực hiện và tự đặt ra các tình huống giả định để cho bà con dễ hình dung .
Buổi tiếp xúc đã diễn ra suốt buổi chiều và thu được kết quả tốt đẹp, nhiều khách hàng sau khi hiểu rõ đã đăng ký mua hồ sơ tham gia đấu giá, chính bằng kỹ năng nghiệp vụ chắc chắn và nghiên cữu kỹ hồ sơ đấu giá của bên có tài sản, hiểu rõ các yêu cầu của bên có tài sản, nắm rõ quy định của Luật đấu giá cũng như Quy chế đấu giá của Công ty ban hành đã nêu đầy đủ các quy định chi tiết, giúp cho khách hàng hiểu và tuân thủ chấp hành và hài lòng với buổi làm việc.
– Thứ hai: Quyết định số 21/2021/QĐ-UBND ngày 17/9/2021 của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc ban hành Quy chế đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã và đang gây nhiều tranh cãi vì một số vấn đề nổi cộm trái với quy định của Luật Đấu giá tài sản năm 2016.
Các tổ chức đấu giá trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có gần 40 công ty đấu giá đã kêu gọi thành lập hiệp hội, tổ chức một cuộc họp để kiến nghị lên Bí thư và Chủ tịch tỉnh Thanh Hóa về Quyết định số 21 này. Thật may mắn, Tôi cũng được chứng kiến Công ty đấu giá hợp danh HLC giao cho đồng chí đấu giá viên Hoàng Nam Cương, góp ý xây dựng ý kiến xoay quanh vấn đề thay đổi Quyết định số 21. Cụ thể những khó khăn bất cập mà đấu giá viên Hoàng Nam Cường đã chỉ ra như sau:
+ Tại khoản 2 Điều 14 Quyết định 21 quy định: Tổ chức đấu giá tài sản phải thông báo công khai ít nhất hai lần, trên Đài phát thanh và Truyền hỉnh tỉnh, Báo Thanh Hóa và trên trang thông tin điện tử chuyên nghành về đấu giá tài sản của Bộ Tư pháp. Mỗi lần thông báo công khai cách nhau ít nhất 02 (hai) ngày làm việc. Điều này mâu thuẫn với quy định tại khoản 1 Điều 57 Luật đấu giá tài sản năm 2016 “…..đối với tài sản đấu giá là động sản có giá khởi điểm từ năm mươi triệu đồng trở lên và bất động sản thì tổ chức đấu giá tài sản phải thông báo công khai ít nhất hai lần trên báo in hoặc báo hình của trung ương hoặc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có tài sản đấu giá và trang thông tin điện tử chuyên ngành về đấu giá tài sản; mỗi lần thông báo công khai cách nhau ít nhất 02 ngày làm việc.”
Như vậy, theo quy định của Luật đấu giá tài sản thì tổ chức đấu giá có thể lựa chọn một trong hai hình thức báo hoặc là báo in hoặc là báo hình thông báo công khai đều có giá trị tương đương, không bắt buộc phải đăng thông báo một lúc hai hình thức báo. Do đó Quy định tại khoản 2 Điều 14 Quyết định số 21 là đang bắt buộc tổ chức đấu giá phải thực hiện thông báo công khai một lúc hai hình thức báo là chưa thống nhất với quy định của Luật đấu giá.
+ Tại khoản 3, Điều 4 Quyết định 21 quy định: ” Đến thời điểm nộp hồ sơ tham gia đấu giá, người tham gia đấu giá không còn nợ đọng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và các khoản nộp ngân sách khác trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa”
Như vậy theo quy định tại khoản này, khi xét hồ sơ đủ điều kiện của khách hàng tham gia đấu giá, tổ chức đấu giá không thể đủ chức năng nhiệm vụ để kiểm tra nợ đọng thuế, nợ ngân sách nhà nước của khách hàng, cần phải có cơ quan thuế, cơ quan tài chính cùng hỗ trợ kiểm tra, như vậy việc bảo mật thông tin theo tinh thần của Luật đấu giá sẽ không đảm bảo, vẫn xảy ra tình trạng lộ lọt thông tin. Hơn nữa ngày cuối nộp tiền đặt trước sát ngày tổ chức đấu giá, ngày cuối bán và nộp hồ sơ cách ngày đấu giá là 02 ngày, tổ chức đấu giá không thể kịp thời gian để mà xét hồ sơ nợ đọng thuế của khách hàng nhất là những mặt bằng có số lượng khách hàng lớn lên tới cả nghìn khách hàng.
+ Tại mục a, khoản 1, Điều 16 Quyết định 21 quy định: “Mức tiền đặt trước là 20% giá khởi điểm của thửa đất đấu giá được quy định tại phương án đấu giá” Điều này trái với quy định tại khoản 1, Điều 39 của Luật Đấu giá tài sản năm 2016: Người tham gia đấu giá phải nộp tiền đặt trước. Khoản tiền đặt trước do tổ chức đấu giá tài sản và người có tài sản đấu giá thỏa thuận, nhưng tối thiểu là năm phần trăm và tối đa là hai mươi phần trăm giá khởi điểm của tài sản đấu giá”. Việc quy định mức tối đa là 20% cho tỉnh là vấn đề bất cập khi có nhiều lô đất có giá khởi điểm khác nhau trong cùng một hợp đồng đấu giá, sẽ phân loại rõ rệt các lô do mức tiền đặt trước có sự khác nhau, ngoài ra tổ chức đấu giá theo dõi tiền đặt trước sẽ khóa nhăn vì có những mức tiền bị lẻ số hàng chục, hàng nghìn, hàng đồng …
Với những bất cập của Quyết định 21, công ty đấu giá hợp danh HLC đã mạnh dạn chỉ ra những vướng mắc, đã dũng cảm kiến nghị người đứng đầu của UBND tỉnh Thanh Hóa, đã quyết liệt trong việc đề nghị cấp quản lý lắng nghe góp ý và có những giải pháp kiện toàn lại để hoạt động đấu giá trong tỉnh Thanh Hóa được phát triển tốt hơn nữa và đúng với quy định của pháp luật, xóa bỏ sự nghi nghờ về lợi ích nhóm, về ý muốn chủ quan của một số bộ phận trong công tác quản lý, phần nào đó góp phần vào xây dựng môi trường đấu giá trong sạch và lành mạnh, phát huy tinh thần đạo đức nghiệp vụ đấu giá trong việc bảo vệ, xây dựng khối đoàn kết các tổ chức đấu giá tỉnh nhà.
– Thứ ba: Xử lý tình huống khách hàng quấy rối tại cuộc đấu giá tài sản là QSDĐ ở tại hội trường UBND xã Dân Lực, Huyện Triệu Sơn, tổ chức ngày 09 tháng 11 năm 2021. Vụ việc như sau:
Theo lịch đấu giá của Công ty là đúng 7 giờ 30 phút, công ty sẽ tổ chức cuộc đấu giá đất ở tại MBQH xã Dân Lực, huyện Triệu Sơn, công ty đến sớm hơn theo thông báo để chuẩn bị hội trường, loa đài, thiết bị cho cuộc đấu giá. Đúng 6 giờ 30 Công ty có mặt tại trụ sở UBND nơi tổ chức cuộc đấu giá, bắt gặp một nhóm đối tượng đang chặn ngay cửa ra vào của hội trường, hễ thấy khách hàng đến là chia người bám lấy khách hàng và hỏi dò nhu cầu thông tin khách hàng (Tôi xin được giải thích thêm hình thức đấu giá của mặt bằng này là đấu giá trực tiếp, không đăng ký lô trước, khách hàng sẽ đăng ký lô tại cuộc đấu giá, ngay trong phiếu trả giá, các lô có cùng mức đặt trước giống nhau), ý đồ của nhóm đối tượng là dọa nạt, dồn ép khách hàng vào đấu giá một khu, còn một khu để nhóm này đấu giá xử lý cho khách đặt hàng lấy. Bằng sự nhạy bén tron nhiều năm tổ chức các cuộc đấu giá, và với tinh thần bảo vệ tối đa quyền lợi của khách hàng tham gia đấu giá, đấu giá viên đã báo cáo ngay cho bên có tài sản, đề xuất mời công an hình sự huyện Triệu Sơn về hỗ trợ công ty đảm bảo an toàn cho cuộc đấu giá, do tính chất nghiêm trọng có sự dàn xếp, ép buộc khách hàng ở đây tuy chưa có ẩu đả xung đột. Đội công an hình sự huyện đã nhanh chóng có mặt và bảo vệ hội trường đấu giá nghiêm ngặt, các đối tượng đã bị theo dõi và nhắc nhở nghiêm ngặt, cuộc đấu giá đã diễn ra suôn sẻ, thành công, các lô đất đấu giá đảm bảo nghiêm túc, bảo mật thông tin tuyệt đối, tăng thu ngân sách nhà nước, khách hàng tham gia đấu giá dù trúng hay không trúng đấu giá cũng rất vui vẻ khi tham dự cuộc đấu giá của công ty.
Qua vụ việc trên để thấy được nếu như các tổ chức đấu giá không có độ nhạy bén, tinh ý, nhiều tổ chức sợ rằng mời công an sẽ gây tốn kém chế độ hỗ trợ làm việc hoặc sợ sự trả thù của đội “xã hội”, có nhiều tổ chức đấu giá đã lơ là bỏ qua, dẫn đến gây bức xúc cho khách hàng tham gia đấu giá, nhất là ảnh hưởng đến kết quả cuộc đấu giá. Việc giải quyết của đấu giá viên Tôi thấy vô cùng nhạy bén và kịp lúc, tuy đấu giá không hết các lô đất nhưng kết quả cuộc đấu giá là khách quan trung thực, tăng thu cao cho ngân sách nhà nước.